ยาชาใช้ยังไงให้ปลอดภัย

ยาชาใช้ยังไงให้ปลอดภัย

คำถาม:คนไข้มีบาดแผลที่ต้นขาจะเย็บแผล

เลือกฉีดยาชาอะไรดี และให้ได้ไม่เกินกี่ซีซี?

.

คำถามข้อสอบนักเรียนพยาบาลครับ

ผมว่ายากพอสมควร

ผมเลยวาดรูปมาตอบปัญหาให้ครับ

.

1. เลือกยาชาอะไรดี ระหว่าง

ผสมกับไม่ผสม อะดรีนาลีน?

- ดูก่อนว่าบาดแผลเลือดมันไหลเยอะไหม

กดห้ามเลือดแล้วมันหยุดไหม

- เรามักเลือกยาชาผสมอะดรีนาลีนเพื่อหวังให้

หลอดเลือดบริเวณแผลหดตัว เลือดจะได้ซึมน้อยลง

เย็บแผลได้ง่ายขึ้น

.

- แต่ต้องระวังบริเวณที่เส้นเลือดเล็กๆ เช่น

ใบหู, ปีกจมูก, นิ้วมือนิ้วเท้า, ปลายจุ๋

เขาเชื่อว่าฉีดไปเส้นเลือดหดมากไป

ปลายอวัยวะจะขาดเลือดครับ

-เอาจริงงานวิจัยบอกว่ามันได้เกิดอะไรแบบนี้หรอก

แต่ส่วนตัวก็ไม่ฉีดยาชาผสมอะดรีนาลีนตรงนี้

.

- ดูโรคประจำตัวคนไข้ด้วยครับ

เพราะอะดรีนาลีนกระตุ้นหัวใจ ถ้ามีโรคหัวใจขาดเลือด,

โรคความดันสูงที่คุมไม่ได้ ก็ต้องระวังในการฉีดครับ

.

อีกโรคคือเส้นเลือดปลายนิ้วตีบ เช่น สูบบุหรี่จัด

พวกเขามีเส้นเลือดปลายมือปลายเท้าไม่ดีอยู่เดิม

ยาชาผสมอะดรีนาลีนอาจทำให้เส้นเลือดตีบกว่าเดิม

.

2. เลือกยาชาหนึ่งหรือสองเปอร์เซ็นต์ดีครับ

- ไม่มีอะไรมากครับ มันคือความเข้มข้นของยาชา

1%ไลโดเคน หมายถึง 1ซีซี มียา10มิลลิกรัม

2%ไลโดเคน หมายถึง 1ซีซี มียา20มิลลิกรัม

.

ถ้าเราเลือก2% เราอาจฉีดซีซีปริมาณน้อยกว่าไงครับ

เพราะยามันเข้มข้นกว่าครับ ตามทันไหมครับ?

.

3. ยาชาฉีดได้ไม่เกินกี่ซีซี?

มีลิมิตครับ จำกันคร่าวๆว่า

ยาชาไม่ผสมอะดรีนาลีน จำเลข 5

คือ ไม่เกิน 5 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว

แต่อย่าให้เกิน 300มิลลิกรัมนะครับ

.

ยาชาผสมอะดรีนาลีน จำเลข 7

คือ ไม่เกิน 7 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว

แต่อย่าให้เกิน 500 มิลลิกรัมครับ

.

ตัวอย่าง ชายหนัก 70 กิโลกรัม จะเย็บแผลให้

เลือกยาชาไม่ผสมอะดรีนาลีน

ขอเลือก1%ไลโดเคน ล่ะกัน

ไม่ฉีดเกิน : 5×70 = 350 มิลลิกรัม

คำนวณแล้วมันเกิน300มิลลิกรัมครับ

เราให้ได้ไม่เกินแค่300มิลลิกรัมก็พอ

.

แล้วมันกี่ซีซีละ?

1% คือ 1 ซีซี มี10 มิลลิกรัม

ถ้า 300มิลลิกรัม ก็คือ 300÷10=30 ซีซี

ก็คือ ไม่ควรฉีดยาชาเกิน 30ซีซี

.

แต่เอาจริงเราไม่ได้ฉีดยาชารอบแผลเยอะขนาดนั้น

มีวิธีระงับปวดอย่างอื่นอีกนะครับ

เช่น ไปห้องผ่าตัด ไปดมยาสลบ

หรือปรึกษาวิสิญญีฉีดยาให้สลบก็ได้ครับ

.

4. พิษของยาชาคืออะไร

อาการอย่างแรงคือ ปากชา ลิ้นชา

กำลังฉีดยาชาเย็บแผลที่นิ้ว

คนไข้บอกชาลิ้น อันนี้ยาชาเข้ากระแสเลือดมากไปแล้ว

.

มันอาจเกิดจากตอนแทงเข็มยาชา เราแทงเข้าเส้นเลือด

ดังนั้นตอนก่อนฉีดยาต้องดึงแกนไซริงค์เล็กน้อย

ให้เกิดแรงดันลบ แล้วดูว่าเลือดย้อนหรือเปล่า

ถ้ามีเลือดย้อนตามเข็มกลับเข้ามา แปลว่าเราแทง

เข้าเส้นเลือด ก็มีโอกาสเกิดพิษจากยาชา

.

อีกอันคือฉีดยาชาเยอะเกินที่กำหนด

บางคนก็ไม่รู้ว่ายาชามีลิมิตด้วย

เห็นเด็กโดนหมากัด จะเย็บแผลใบหน้าหลายแห่ง

ฉีดยาชามันทุกแผลไปเลย

ถ้าคำนวณโดสมันอาจจะเกินนะครับ

แล้วทำไง? อาจไปทำในห้องผ่าตัดดีกว่าครับ

.

พิษยาชาต่อมา คือ มึนงง ชัก หมดสติ หัวใจเต้นผิดจังหวะ หยุดหายใจ รุนแรงนะครับ

.

ยาต้านพิษคือ ไขมันในรูปอิมัลชันทางหลอดเลือดดำ หรือ Intravenous Fat Emulsion

เนื่องจากยาชาจะอยู่ในเนื้อเยื่อที่มีไขมันมาก

เราจึงฉีดสารไขมันเข้าไป ยาชาจะไปจับกันไขมันแทน

.

ขนาดที่ให้คือ 20% ไขมันในรูปอิมัลชัน

1.5 มิลลิลิตร/กิโลกรัม (โบลัส-bolus)

ทางหลอดเลือดดำภายใน 1 นาที

และตามด้วย 0.25 มิลลิลิตร/กิโลกรัม/นาที

.

.

บทความเพื่อการศึกษาเท่านั้น

#ห้องฉุกเฉินต้องรู้