ทำไมคนเมาน้ำตาลต่ำ เราต้องให้ยา ไทอะมีน ก่อนให้น้ำตาลกลูโคส

สมมุติว่าเราอยู่ห้องฉุกเฉินตอนตีสาม

แล้วมีกู้ชีพนำส่ง เป็นคนไข้มาด้วยอาการชัก

คนไข้มีประวัติโรคประจำตัวเป็นติดสุราเรื้อรัง

ญาติบอกว่าคนไข้หยุดเหล้ามาสามวัน

.

พอมาถึงคนไข้ก็ยังชักเกร็งอยู่

คำถามว่าเราควรจะทำยังไงเป็นอันดับแรก?

.

เราต้องคุยเรื่องของ A-B-C-D

ระหว่างนี้ให้คุณพยาบาลเตรียมยากันชักก่อน

ยาที่เราเลือกใช้เป็นตัวแรก ชื่อว่า ไดอะซีแพม (Diazepam)

ขนาดให้ คือ 0.2 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว

ถ้าผู้ใหญ่สมมุติว่าหนัก 50 กิโลกรัม

ให้ที่ 0.2 x 50 ก็คือ 10 มิลลิกรัม

ซึ่งหนึ่งแอมป์ ก็คือ 10 มิลลิกรัม

.

ระหว่างที่พยาบาลกำลังเตรียมยากันชัก

เราก็เข้ามาที่ศีรษะคนไข้เพื่อเปิดทางเดินหายใจ

ส่วนใหญ่ทำอะไรไม่ได้มากนัก จะให้จะยก-กรามคนไข้ขึ้น

ก็ทำไม่ได้เพราะคนไข้เกร็งมาก

สำหรับคนไข้ที่กำลังชักอยู่แนะนำให้ทำการตะแคง

การตะแคงใบหน้าคนไข้ช่วยป้องกันการสำลักได้ครับ

.

ประเด็นที่ผมจะคุยในวันนี้ คือ

คนไข้ชักที่มีภาวะติดสุราเรื้อรัง และขาดเหล้า

ภาษาแพทย์เขาเรียกว่า แอลกอฮอลิก-วิทดอร์

(Alcoholic withdrawal) หรือภาวะขาดสุรา

หรือบางครั้งก็เรียกอาการลงแดงครับ

ซึ่งทำให้ชักได้

.

การชักของคนไข้ขาดสุรากรณีนี้มีข้อน่าสนใจคือ

1. น้ำตาลในเลือดต่ำ

คนไข้ก็มาด้วยชักได้เหมือนกัน

ถ้าหากตรวจพบว่าน้ำตาลต่ำมาก

ก็ต้องให้น้ำตาลกลูโคสทดแทน

แต่ระวังก่อนครับ

อาจต้องให้วิตามินบีหนึ่ง

หรือที่เรียกว่า ไทอะมีนก่อนด้วย (Thiamine)

.

ซึ่งอาจจะเป็นสิ่งที่หลายท่านคิดไม่ถึงนะครับ

เพราะว่าถ้าเราลำดับการให้ผิดเนี่ย

เราไปฉีดน้ำตาลกลูโคสก่อนที่จะให้ยาไทอะมีน

อาจทำให้สมองคนไข้เสียหายได้

ซึ่งเขาเรียกว่าโรค เวอร์นิเก้-โคซาคอฟ

(Wernicke-Korsakoff syndrome)

คือมีอาการตัวสั่น, ตากระตุก และมีภาวะสับสนได้

และมีความจำที่เสื่อมได้ เช่น จำเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดไม่ได้

แต่อาจจะจำเรื่องในอดีตได้อยู่ เป็นต้น

.

สรุปว่าเราต้องให้ ยาไทอะมีน หรือวิตามินบีหนึ่ง

ขนาด 100 มิลลิกรัมทางเส้นเลือดดำก่อนนะครับ

ก่อนที่จะให้น้ำตาลกลูโคส

ในกรณีที่คนไข้เมาเมาสุรา

หรือมาด้วยอาการชักที่คิดว่าเขาติดสุราเรื้อรัง

.

ถามว่ากลไกเกิดจากอะไรผมเล่าให้ฟัง

อย่างแรกในสมองคนเราจะใช้พลังงานได้

ต้องอาศัยวิตามินบีหนึ่งเป็นตัวช่วยในการสร้างพลังงาน

ทีนี้คนที่ดื่มสุราเรื้อรัง เขาจะขาดวิตามินบีหนึ่ง

เพราะวิตามินบีหนึ่งได้รับจากการกินเท่านั้นครับ

พอคนไข้ดื่มสุราเยอะหรือติดเหล้าเขาก็ไม่ค่อยกินข้าว

กินอาหารไม่ค่อยมีประโยชน์

เขาก็จะขาดวิตามินบีหนึ่ง

.

ถ้าหากว่ามีภาวะที่น้ำตาลในเลือดต่ำ

แล้วปรากฏว่าเราไปฉีดกลูโคสก่อน

สมองที่มีวิตามินบีหนึ่งน้อยอยู่เดิมแล้ว

ก็จะกระหายน้ำตาลอย่างมาก

ทำให้เร่งการใช้วิตามินบีหนึ่งจนหมดไปเลยครับ

สมองจึงถูกทำลายมากกว่าเดิม

.

สรุปอีกครั้งครับ

เราต้องให้ ยาไทอะมีน หรือวิตามินบีหนึ่ง

ขนาด 100 มิลลิกรัมทางเส้นเลือดดำก่อนนะครับ

ก่อนที่จะให้น้ำตาลกลูโคส

ในกรณีที่คนไข้เมาเมาสุรา

หรือมาด้วยอาการชักที่คิดว่าเขาติดสุราเรื้อรัง

.

#ห้องฉุกเฉินต้องรู้